Nosówka - wbrew wielu obiegowym poglądom - nadal jest groźną, zakaźną i wysoce zaraźliwą chorobą psów i fretek, cechuje się wysoką śmiertelnością oraz ciężkim przebiegiem. Podobnie się ma rzecz z opinią, iż dorosły pies nie zachoruje na nosówkę - jest wprost przeciwnie! Zwierzę dorosłe, nie szczepione co najmniej przez 2 lata, nawet gdy wcześniej było szczepione, jest zagrożone nosówką tak samo, jak nie szczepione szczenięta! Śmiertelność w tej chorobie wynosi od 30% do 80% w zależności od wieku zwierzęcia, jego stanu zdrowia, postaci choroby oraz szybkości i prawidłowości diagnozy.

Chorobę wywołuje wirus nosówki (ang. canine distemper virus – CDV) należący do rodziny Paramyxoviridae. Wirus jest odporny na czynniki środowiskowe, ale na szczęście nie aż tak, jak parwowirus psi i parwowirus koci. Pod wpływem promieni słonecznych ginie on po 2-3 dniach. W temperaturze 4^oC  przeżywa do 14 dni, natomiast w 37^oC przeżywa już tylko 60 minut. Szczególnie szybko niszczą go rozpuszczalniki organiczne jak eter i chloroform. Dobre efekty daje dezynfekcja przy pomocy 3% NaOH (3% roztwór sody kaustycznej), 0,5% fenolem, 0,1% roztworem formaliny oraz wapnem chlorowanym. W warunkach domowych polecane są Virkon, Mikrozid, czy Bacillol, dostępne w sklepach medycznych. Z pewnością pomoże dokładne czyszczenie parownikiem. Bardzo dobre efekty przynosi naświetlenie pomieszczeń lampą bakteriobójczą (NBV) emitującą promieniowanie ultrafioletowe (także kwarcówką, ale jest ona delikatniejsza), w pomieszczeniach wówczas nie może przebywać żadna osoba ani zwierzę i trzeba zabrać rośliny. Istnieją lampy bezpieczne dla ludzi i zwierząt (tzw. przepływowe) ich koszt jednak jest bardzo wysoki.

Zakażenie następuje głównie przez kontakt bezpośredni z nosicielami i zwierzętami chorymi, wydalającymi duże ilości wirusa w wydzielinie z nosa, spojówek, w ślinie i moczu.  Zakażenie następuje drogą kropelkową lub pokarmową (polizanie, spożycie zanieczyszczonego pokarmu, itp.). Możliwe jest przenoszenie wirusa przez zwierzęta i człowieka na obuwiu, ubraniu, futrze, przedmiotach, itd. Należy przyjąć, że tam, gdzie jest chory pies, tam całe środowisko w promieniu jego bytu jest skażone wirusami. Dlatego taka wielka możliwość zarażenia zwierząt zdrowych.

Okres inkubacji (od kontaktu do wystąpienia objawów) wynosi 3-7 dni. Wirus rozmnaża się w migdałkach i węzłach chłonnych śródpiersiowych. Temperatura ciała wzrasta wówczas do 40-41^oC, jednak po dwóch dniach zwykle wraca do normy. W okresie wstępnego rozwoju - jeśli w ogóle zostanie zauważona! - nosówka jest bardzo często mylona z anginą.

W wyniku jednak pojawiającej się bardzo szybko wiremii (obecność wirusa we krwi), dociera on w ciągu kilku dni do wszystkich narządów limfatycznych, powodując ich uszkodzenie, a przez to silną immunosupresję (obniżenie odporności). W trakcie rozwoju choroby atakowane są komórki układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, skóry oraz układu nerwowego. 

Wyróżnia się następujące postaci tej choroby:

• nieżytową – uważana jest za początkowe stadium choroby, przebiegające z przejściową wysoką gorączką, niewielką apatią, wypływem z nosa i spojówek, wolnymi stolcami lub biegunką; są to często objawy łagodne i mogą pozostać niezauważone;
• płucną – objawia się wypływem z nosa (surowiczym, ropnym, a nawet krwistym) i zapaleniem płuc, najczęściej o ciężkim przebiegu;
• żołądkowo-jelitową – występują objawy zapalenia żołądka i jelit, z biegunką i torsjami, o przebiegu średnim do ciężkiego ze znacznym odwodnieniem i wychudzeniem;
• oczną – występuje zapalenie spojówek z surowiczo-ropnym wyciekiem, owrzodzeniem i często perforacją rogówki;
• skórną (osutkową) – na skórze brzucha, po wewnętrznej stronie ud powstają pęcherzyki ropne, które po zaschnięciu tworzą strupki - mogą też one wystąpić w okolicach oczu, otworów nosowych i na wargach;
• nerwową – najczęściej występującą samodzielnie, bez łączenia się z innymi postaciami choroby, często jednak niestety atakującą już po ustąpieniu objawów nosówki nieżytowej; w przypadku zaatakowania nerwów obwodowych najczęstszymi objawami są niedowłady, porażenia, niezborność ruchów, zawroty głowy, zwierzę wydaje nieskoordynowane dźwięki, np. wyje, a mogą też występować tiki i drżenia mięśniowe szczególnie przodu ciała i głowy. zajęcie zaś ośrodkowego układu nerwowego (mózgu, rdzenia kręgowego) może powodować otępienie, zaburzenia ruchowe, zaburzenia świadomości, zmiany zachowania, halucynacje; częstym powikłaniem tej postaci jest epilepsja, a zmiany neurologiczne najczęściej mają charakter trwały i nie poddają się leczeniu.
• "chorobę twardej łapy" (ang. hard pad disease) - objawiającą się pogrubieniem opuszek łap i lusterka nosa - miejsca te stają się szorstkie, spękane i twarde, z trudem poddają się leczeniu, a postać ta często przechodzi w postać nerwową lub towarzyszy jej postać nerwowa.

Ostatnim stadium choroby jest zwykle postać nerwowa - zwierzę wydaje się zdrowieć, je, pije, poprawia mu się nastrój, a niespodziewanie pojawiają się zawroty głowy, trzepanie głową lub inne objawy neurologiczne i stan znów się pogarsza. Na szczęście jednak nie zawsze choroba dochodzi do ostatniego stadium (dlatego często uważa się postać neurologiczną za odrębną) - dużo zależy od wieku psa, jego odporności, a więc także od ogólnego stanu zdrowia, szybkości rozpoznania i podania właściwych leków, sposobu leczenia i odpowiedzi organizmu na leczenie, a także od tego, czy wystąpiły dodatkowe nadkażenia.

U fretek do postaci nerwowej w ogóle nie dochodzi, bo zwierzę nie przeżywa fazy oddechowej - nie odnotowano dotąd przypadków wyleczenia fretki z tej choroby. Nosówka u nich przebiega bardzo gwałtownie i doprowadza do szybkiej śmierci.

Ze względu na to, iż choroba przebiega wstępnie w sposób maskowany oraz fakt, iż nosówka może występować w różnych postaciach, jej różnicowanie z innymi chorobami jest bardzo trudne, zwłaszcza w pierwszym okresie choroby. Ponadto, z powodu znacznego obniżenia odporności, może wystąpić oportunistyczne (dodatkowe/okazjonalne) zakażenie innymi drobnoustrojami, do których należą najczęściej paciorkowce hemolityczne, gronkowce, pałeczka okrężnicy, zarazki z grupy Salmonella.

Najłatwiej można potwierdzić nosówkę wykazując obecność wirusa w komórkach nabłonkowych, we krwi, wydzielinach i wydalinach (między 5-21 dniem od zakażenia) metodą immunofluorescencji (IF), metodą PCR, a także szybkim testem. Od 8-go dnia infekcji wirus jest obecny we wszystkich wydzielinach i wydalinach organizmu psa. Dlatego u psów z obniżoną odpornością, nieszczepionych szczeniąt, zwierząt nie szczepionych przez ostatnie co najmniej 2 lata lub takich, o których nie wiemy, czy były szczepione warto wykonać badanie w kierunku nosówki nawet wówczas, gdy lekarz stwierdził anginę lub nieżyt gardła. Psy to raczej dość odporne zwierzęta i raczej rzadko się przeziębiają, a nawet stosunkowo rzadko zarażają się od człowieka bakteriami. Każda więc angina lub nieżyt gardła jest w zasadzie u psa bardzo podejrzana.

Leczenie przede wszystkim objawowe i prewencyjne: zwykle podaje się surowicę, interferon, antybiotyki ogólnoustrojowo o szerokim spektrum działania oraz antybiotyki miejscowe (np. do oczu). W zależności od postaci choroby podaje się też środki przeciwwymiotne i przeciwbiegunkowe, osłaniające i wspomagające przewód pokarmowy lub drogi oddechowe, przeciwpadaczkowe, farmakoterapeutyki neurologiczne. Najczęściej pies wymaga co najmniej kilkakrotnie w ciągu doby nawadniania i wspomagania (dożywiania, podania elektrolitów, witamin z grupy B oraz witaminy C) drogą dożylną.

Nosówkę leczy się stosunkowo długo, ze względu na jej kolejne stadia - gdy uda się uporać z jednym, nadchodzi następne i tak przez nawet 6-8 tygodni. Jeśli do tego dochodzą nadkażenia dodatkowe, leczenie może trwać jeszcze dłużej.

Najlepszą i najwłaściwszą metodą obrony przed wirusem jest szczepienie! Wykonuje się je u szczeniąt w 6-7 tygodniu, następnie w 8-9, oraz w 11-12 tygodniu. Później szczepienie powinno być przeprowadzane co roku dawkami przypominającymi. Przechorowanie nosówki nie zawsze daje odporność na całe życie!

Szczepienie oszczędza nam wielu stresów i nawet gdy szczepimy zwierzę co roku, jest zdecydowanie tańsze niż leczenie. Nie wspominając już o ryzyku, jakie niesie ze sobą nosówka!

fShare

Tweet